Stowarzyszenie Saperów Polskich

Koło nr.28 w Łodzi

Menu

   WOJSKA INŻYNIERYJNE, specjalny rodzaj wojsk, do których głównie należy: ułatwianiee wojskom własnym swobody ruchu
i manewru (pokonywanie przeszkód wodnych, zapór inżynieryjnych przeciwnika , przygotowanie i utrzymanie dróg itp.), utrudnianie działań wojskom przeciwnika (budowa zapór inżynieryjnych, minowanie i niszczenie), wspomaganie wojsk własnych w ochronie przed działaniem broni masowego rażenia i przed ogniem środków konwencjonalnych (prace fortyfikacyjne) oraz wspóldziałanie
w maskowaniu wojsk własnych. Wojska inżynieryjne bezsprzecznie kojarzą się z saperami i choć saper wywodzi się z jezyka francuskiego (sapeurs) jako wojska techniczne szkolone do prac na lądzie (umocnienie, budowle itp.), w przeciwieństwie do pionierów przeznaczonych do prac przy przeprawach przez wodę, to dziś stanowią one nowoczesny rodzaj wojsk przeznaczony do zabezpieczenia działań  wszystkich rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk. Wykonują  najbardziej skąplikowane zadania inżynieryjne wymagające zastosowania specjalistycznego sprzętu.

   HISTORIA, to najstarsze tradycje wojsk inżynieryjnych sięgające starożytności, zorganizowane bowiem wojskowo oddziały rzemieślników (fabri) istniały już w armii rzymskiej: zadaniem ich była budowa machin oblężniczych i wykonywanie prac minerskich. W średniowieczu tworzono  odrębne oddziały rzemieślników produkujących i obsługujących machiny miotające i sprzęt mostowy, budujących szańce, prowadzących prace minerskie. W XVI-XVII wieku zorganizowane na wzór cechów rzemieślniczych oddziały budujące szańce, mosty i podkopy podporządkowane były dowództwu artylerii, w której znajdowali się również inżynierowie kierujący pracami fortyfikacyjnymi i oblężniczymi. W XVII-XVIII wieku powstały nowożytnie zorgannizowane wojskowe oddziały techniczne (minerów, pontonierów, saperów). W XVIII wieku tworzono korpusy inzynierów, podporządkowane bezpośrednio naczelnemu dowództwu oraz specjalne szkoły kształcące inżynierów wojskowych. W XIX wieku korpusy inżynierów zostały organizacyjnie związane z oddziałami technicznymi. W wyniku tego połączenia powstały wojska inżynieryjne, do których należały również początkowo oddziały kolejowe, telegraficzne, reflektorowe, fotograficzne, a nawet lotnicze. Z poczatkiem XX wieku podzielono wojska inżynieryjne na forteczne i polowe, a ich wzrost liczbowy nastąpił w okresie I wojny światowej, którą charakteryzowały przewlekłe walki pozycyjne; istotnym elementem tych walk było umacnianie pozycji obronnych oraz pokonywanie zapór inżynieryjnych przy przechodzeniu do natarcia, co stanowiło główne zadania wojsk inżynieryjnych. W tym czasie oddziały wojsk inżynieryjnych znajdowały się nie tylko w armiach i korpusach, lecz również w dywizjach. Dalszy wydatny wzrost wojsk inżynieryjnych, głównie w zakresie ich specjalizacji, nastąpił w czasie II wojny światowej;do dawnych zadań bojowych doszły nowe: zwalczanie broni pancernej przeciwnika oraz umożliwianie szybkiego pokonywania przeszkód wodnych wojskom własnym, co miało istotne znaczenie w ruchomych formach walki stosowanych głównie w tej wojnie.

    W POLSCE średniowiecznej funkcje wojsk inżynieryjnych spełniały doraźnie grupy rzemieślników miejskich budujących machiny oblężnicze i mosty oraz górników zatrudnionych przy pracach minerskich. W XVI wieku tworzono oddziały szancchłopów dowodzone przez szancmistrzów; w drugiej połowie XVI wieku funkcję ich przejęła częsciowo piechota wybraniecka, a kierownictwo prac fortyfikacyjnych i oblężniczych sprawowali inżynierowie. Fakty działalności inżynierów wojskowych datują się od Stefana Batorego, za którego panowania utworzono pierwszy oddział saperów w składzie: 1 szancmagister, 20 szancmajorów i 50 szancknechtów.
W XVII wieku inżynierowie wojskowi i niektórzy rzemieślnicy otrzymali stałe etaty w artylerii.Korpus inżynierów wojskowych powstał
w Polsce 1775 roku,  zreorganizowany i powiększony 1789 roku, kiedy też utworzono w Warszawie szkołę inżynierów wojskowych.
Te poczynania uważa się za początek rozwoju polskich wojsk inżynieryjnych. W wojskach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego korpus inżynierii wojskowej i zwiazany z nim poczatkowo batalion saperów znów połączono z artylerią. W czasie powstania listopadowego (1830-31) z batalionu utworzono pułk saperów przydzielając poszczególne jego bataliony (lub kompanie) dywizjonom. W okresie międzywojennym wojska inżynieryjne były wielokrotnie reorganizowane, ostatecznie liczyły 12 batalionów (8 saperów,
2 mostów kolejowych, 1 silnikowy, 1 elektrotechniczny) zgrupowanych w trzech brygadach.  W Ludowym Wojsku Polskim wojska inżynieryjne były zorgznizowane w związki taktyczne, oddziały i pododdziały o różnych specjalnościach. Ostatnie lata to dla polskiej armii czas przemian. Wstąpienie do NATO w 1999 roku zapoczątkowało trwający do dziś proces profesjonalizacji sił zbrojnych
w oparciu o osiągnięcia zwiazane z przejściem od ery industrialnej do ery informacji. Przeobrażeniom tym ulegają także współczesne wojska inżynieryjne realizując zadania w służbie krajowi i społeczeństwu.

(wykorzystane materiały: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN-1969, Zawsze służyć 2011)